OEE Nedir? Excel ile OEE Hesaplama Örneği

OEE (Overall Equipment Effectiveness) Toplam Ekipman Etkinliği veya Genel Ekipman Verimliliği, üretim tesislerinde ekipmanların ne kadar verimli kullanıldığını ölçen önemli bir performans göstergesidir. OEE, üretim süreçlerindeki kayıpları ve verimsizlikleri tespit ederek, makinelerin ve ekipmanların performansını artırmaya odaklanır.

OEE’nin Amacı ve Önemi

Üretim ekipmanlarının çalışma süresi, performansı ve üretilen ürünlerin kalitesi üzerinden değerlendirilmesini sağlar.

İşletmelerin üretim süreçlerindeki darboğazları ve kayıpları belirleyerek iyileştirme fırsatları sunar.

Yalın üretim ve TPM (Toplam Üretken Bakım) uygulamalarında temel bir metrik olarak kullanılır.

Rekabet gücünü artırmak ve maliyetleri azaltmak için üretim verimliliğini artırmaya yardımcı olur.

OEE Nasıl Hesaplanır?

OEE, üç temel faktörün çarpımıyla hesaplanır:

OEE = Kullanılabilirlik Oranı × Performans Oranı × Kalite Oranı

  • Kullanılabilirlik Oranı (Availability): Ekipmanın planlanan üretim süresi içinde ne kadar süre çalıştığını gösterir. Arızalar, ayarlamalar ve duruşlar bu oranı etkiler.
  • Performans Oranı (Performance): Ekipmanın ideal çalışma hızına göre ne kadar hızlı çalıştığını ölçer. Hız düşüşleri ve kısa duruşlar bu oranı düşürür.
  • Kalite Oranı (Quality): Üretilen toplam parçalar içinde sağlam ve kabul edilebilir ürünlerin oranıdır. Iskarta ve yeniden işlem gerektiren ürünler kalite oranını düşürür.

Örnek Hesaplama

Bir üretim hattındaki makine için;

  1. Planlanan Üretim Süresi:
    • Bu, makinenin üretim için planlanan toplam süresidir.
    • Örnek: Bir makinenin bir vardiyada 8 saat (480 dakika) çalışması planlanıyorsa, planlanan üretim süresi 480 dakikadır.
    • Bu süreye planlı duruşlar (molalar, bakım vb.) dahil değildir.
  2. Duruş Süresi:
    • Bu, makinenin plansız duruşlar (arıza, malzeme eksikliği vb.) nedeniyle çalışmadığı süredir.
    • Örnek: Makine, bir vardiya sırasında 30 dakika arıza nedeniyle durduysa, duruş süresi 30 dakikadır.
  3. Çalışma Süresi:
    • Bu, makinenin gerçekten çalıştığı süredir.
    • Hesaplama: Çalışma Süresi = Planlanan Üretim Süresi – Duruş Süresi
    • Örnek: Planlanan üretim süresi 480 dakika ve duruş süresi 30 dakika ise, çalışma süresi 450 dakikadır.
  4. Toplam Üretilen Miktar:
    • Bu, makinede üretilen toplam ürün adedidir.
    • Örnek: Makine, bir vardiya sırasında 500 ürün ürettiyse, toplam üretilen miktar 500’dür.
  5. İdeal Çevrim Süresi:
    • Bu, bir ürünün ideal olarak üretilmesi gereken süredir.
    • Örnek: Bir ürünün ideal olarak 1 dakikada üretilmesi gerekiyorsa, ideal çevrim süresi 1 dakikadır.
  6. İdeal Üretim Miktarı:
    • Bu, çalışma süresi boyunca ideal olarak üretilmesi gereken ürün adedidir.
    • Hesaplama: İdeal Üretim Miktarı = Çalışma Süresi / İdeal Çevrim Süresi
    • Örnek: Çalışma süresi 450 dakika ve ideal çevrim süresi 1 dakika ise, ideal üretim miktarı 450’dir.
  7. Gerçekleşen Üretim Miktarı:
    • Bu, makinede gerçekten üretilen ürün adedidir.
    • Örnek: Makine, bir vardiya sırasında 400 ürün ürettiyse, gerçekleşen üretim miktarı 400’dür.
  8. Kaliteli Ürün Miktarı:
    • Bu, üretilen ürünlerden kabul edilebilir olanların adedidir.
    • Örnek: Makine, 400 ürün üretti ve bunlardan 380’i kaliteli ise, kaliteli ürün miktarı 380’dir.
  9. Kullanılabilirlik (Availability):
    • Bu, makinenin planlanan üretim süresine göre ne kadar süre çalıştığını gösterir.
    • Hesaplama: Kullanılabilirlik = Çalışma Süresi / Planlanan Üretim Süresi
    • Örnek: Çalışma süresi 450 dakika ve planlanan üretim süresi 480 dakika ise, kullanılabilirlik %93,75’tir.
  10. Performans (Performance):
    • Bu, makinenin ideal hıza göre ne kadar hızlı çalıştığını gösterir.
    • Hesaplama: Performans = (Gerçekleşen Üretim Miktarı / Çalışma Süresi) / İdeal Çevrim Süresi veya (Gerçekleşen Üretim Miktarı / İdeal Üretim Miktarı)
    • Örnek: Gerçekleşen üretim miktarı 400, çalışma süresi 450 dakika ve ideal çevrim süresi 1 dakika ise, performans %88,89’dur.
  11. Kalite (Quality):
    • Bu, üretilen ürünlerin ne kadarının kaliteli olduğunu gösterir.
    • Hesaplama: Kalite = Kaliteli Ürün Miktarı / Gerçekleşen Üretim Miktarı
    • Örnek: Kaliteli ürün miktarı 380 ve gerçekleşen üretim miktarı 400 ise, kalite %95’tir.
  12. OEE (Toplam Ekipman Etkinliği):
    • Bu, makinenin genel verimliliğini gösterir.
    • Hesaplama: OEE = Kullanılabilirlik * Performans * Kalite
    • Örnek: Kullanılabilirlik %93,75, performans %88,89 ve kalite %95 ise, OEE %79,13’tür.

Bu hesaplamaların yapıldığı Excel Tablosunu buradan indirebilirsiniz.

excel-ile-oee-hesaplamaİndir